A) Proje Metni
I- Projenin Adı:İçel Bölgesi El Sanatları Ürünlerini Geliştirme, Pazarlama ve Eğitim Projesi (Kilim, Cicim, Zili, Sumak, Çorap, Oya vb.)
II- Araştırma Grubu: Prof. Dr. Taciser ONUK (Koordinatör)
Yrd. Doç. Dr. Feriha AKPINARLI
Yrd. Doç.Dr.H.Serpil ORTAÇ
Araş. Gör. Özlem ALP
Hilmi DULKADİR
Fotoğraf Teknisyeni: Ergün CEREN
Kameraman: Hakan DURNA
III- Projenin Tanımı: İnsanoğlunun varolduğu tarihten günümüze kadar uygarlık el sanatlarıyla iç içe yaşamıştır ve yaşamaktadır. Genel olarak insan beslenme, barınma, giyinme, süslenme, eğlenme gibi ihtiyaçlarını karşılarken el sanatlarını ve bu sanatlara ilişkin kültürünü de birlikte taşımıştır. Anadolu tarih boyunca birçok kültürün merkezi olmuştur. Ayrıca “Baharat Yolu” ve “İpek Yolu”nun Anadolu’dan geçmesi önemli avantajlar sağlamıştır. Bu durumlar; Anadolu’da bir çok alanda olduğu gibi el sanatlarının da gelişmesine sebep olmuştur.
Türklerin kültür birikimi ve diğer medeniyetlerle olan ilişkilerinin yorumuyla yapılan çok zengin ve üstün kalitedeki el sanatları artık bu devrini kapatmıştır. Bu sanatlar gerilemiş, değerini kaybetmiş, tümüyle ortadan kalkmış veya üretim biçimini değiştirerek, yozlaşarak varlığını sürdürme çabası içine girmiştir. Ancak bir kısmı günümüzde işlevini sürdürmekte ve değerini korumaktadır.
Bu nedenle maddi kültürümüzün önemli öğeleri arasında sayılan el sanatlarının hammaddeleri geleneksel üretim teknikleri; kullanılan araç ve gereçleri: Ülkemizdeki yayılma alanları; geçmişteki, şimdiki durumu ve geleceği; ürün çeşitleri; sosyal ve ekonomik durumları araştırılarak belgelerle ortaya konulmalıdır.
IV-Amaçları: İçel bölgesinde el sanatı ile uğraşan ilçe ve köylerin tesbiti. Tespit edilen yerlerdeki el sanatı ürünlerinden dokuma ve örgü konularının özellikleri, teknik desen motif, renk, konu, kompozisyon yönünden ele alarak saptamak.
Eskiden yapılmış günümüzde yapılma-yan veya devam eden el sanatları konularını belgelemek ve tanıtmak.
Yöreye özgü el sanatları ürünlerini günümüz koşulları çerçevesinde değerlendirerek yeni boyutlar kazandırmak ve ekonomik kazanç sağlamak.
Kadın el emeğinin, boş zamanlarının değerlendirilip ürüne dönüştürülmesi ve ekonomiye kazandırılması.
Türk kültür ve turizmine uluslararası düzeyde katkıda bulunmak.
Türk el sanatlarının kişiyi maddi ve manevi açıdan eğitirken gizli işsizliğin önlenmesindeki katkıları anlatmak.
Türk kültür ve sanatını uluslararası düzeyde tanıtmak suretiyle Türk el sanatları ürünlerine ve Türkiye’ye ilginin daha da artmasını sağlamak.
V- Projesinin Gerekçesi: Bir ülkenin kalkınmasındaki en önemli unsurlardan biri ülkenin gelenek ve göreneklerini devam ettirmesi, yaşatması buna dayalı olarak da el sanatlarını geliştirmesidir. Geçmiş kültürlerin özellikleri gelecek kuşaklara aktarmada tarih boyunca yazılı kaynaklar kadar etkili olan el sanatları ürünleri her zaman iyi bir iletişim aracı görevi görmüştür. Geçmişten günümüze kadar kültürel unsurların saptanması ve gelecek kuşaklara aktarılması özel veya kamu kuruluşlarının görevleridir. Bu nedenle Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi desteği ile İçel Bölgesindeki kültür değerlerinin ortaya konulması ve ülke içinde ve dışında tanıtılması üretilip pazarlanması için çeşitli bilimsel çalışmalar yapılması konusunda uygulayıcı olarak görev yapmaktadır.
VI-Maliyet Dökümü:1. Üretimde kullanılacak dokuma malzemeleri alımı, tezgah yapımı veya alımı, pazarlama 10.000.000.000.-Tl.
2. Tanıtma-Pazar araştırma gideri 700.000.000.-TL
3. Araştırmada kullanılacak filim, kaset, vb. giderleri 400.000.000.-TL
4. Toplanan verilerin çözümlenmesi kırtasiye, çizim, yazım vb. giderler 700.000.000.-TL
5. Elde edilen verilerden 200 adet fotoğrafın büyütülmesi ve sergilenmesi 500.000.000.-TL
6. Toplanacak verilerin kitap haline getilrilmesi 2.000.000.000.-TL
7. Davetiye, afiş, broşür bedeli ve beklenmeyen giderler (ulaşım,karşılama) 1.200.000.000.-TL
TOPLAM 16.000.000.000. TL
B) PROJENİN UYGULANIŞI
I- Yöntem ve Teknikler: Projede tarama, deneme ve uygulama yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemler çerçevesinde proje 4 grupta incelenmiştir.
II- Bilimsel Çalışmalar
a) Tarama Yöntemi: Verilerin toplanmasında araç olarak bilgi formu ve anket formu uygulanmıştır. Anket formu kişisel özellikler, el sanatları özellikleri, yöreye göç edenleri ve eğitim olmak üzere 4 aşamalı sorulardan hazırlanmış ve anketörler tarafından İçel ili Merkez ve ilçelere bağlı mahalle ve köylerde uygulanmıştır.
Anketten elde edilen sonuçların istatiksel dökümü yapılmış değerlendirilmektedir.
Ayrıca İçel yöresinde gidilen her beldenin çeşitli özelliklerini yansıtmak ve el sanatları ürünlerini, araçlarını, gereçlerini, uygulama şartlarını belgelemek için kamera ile tespit yapılmıştır.
b) Deneme Yöntemi Tarama araştırması yapılan yörelerde hangi el sanatının (dokuma, oya vb.) üretileceğinin tesbit edilmesi ve tesbit edilen ürünlere göre günümüz koşullarına uygun tasarımları (giyim, giyim aksesuarı, ev aksesuarı. Dekorasyon) yapılmaktadır.
III- Üretim: Bilim kurulunun belirlediği yörelerde tesbit ettiği hammadde ve teknik ile çizilen tasarımlar doğrultusunda üretime geçilmiştir.
Üretimde öncelikle yöredeki dokumalar kumaş halinde üretilmiştir.
Üretim ile ilgili çalışmalar Mersin Halk Eğitim Merkezi Döner Sermaye İşletmesi tarafından yürütülmüştür.
IV- Pazarlama: Çeşitli üretim, tanıtım faaliyetleri düzenlenmiştir.
Üretilen ürünlerin katalogları hazırlanmış, yurtiçi ve yurt dışında ilgili birimlere gönderil-miştir.
Çeşitli kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılarak çağdaş giyisi ve ev tekstiline uyarlanması sürmektedir.
V- Eğitim: Bilim kurulunun bilimsel çalışması çerçevesinde yapılan değerlen-dirmeler sonucunda yörelerdeki halkın ihtiyaçlarına göre kursların açılması;
Bilim kururlunca belirlenen yeni tasarımlar doğrultusunda eğitimin verilmesi;
Kadın dayanışma merkezi ve el sanatları araştırma, geliştirme, üretim, pazarlama ve tanıtım merkezinin kurulması;
Radyo ve televizyonda özellikle kadınlara yönelik eğitici programların yapılması;
Yörelerde sosyal yapıyı faaliyete geçirici etkinliklerin düzenlenmesi planlanmıştır. ,
VI- Yapılacak Çalışmalar: Bilimsel çalışma sonucu elde edilen verileri kitap haline getirmek ve çeşitli şekillerde yayınlamak (Makale, panel, sempozyum, konferans ve kongre).
Yurt içinde ve yurt dışında pazarlamaya uygun yeni ve çağdaş tasarımların yapılması, uygulanması ve çoğaltılması konularını belirlemek.
Yörede üretime uygun tespit edilen hammaddelerin ve tasarımların kataloğunu hazırlamak
Tanıtım için yurt içi ve yurt dışı fuarlara, defile ve sergilere katılmak.
Tespit edilen hammadde ve ürünlerin pazarlama aşamasında ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak.
Hammaddelerin uygulanacağı yeni tasarımların uygulanabilmesine yönelik eğitimi vermek.
Yöredeki kadınların istek ve dilekleri doğrultusunda ihtiyaçlarını belirleyerek kursların açılmasını sağlamak.
Yöredeki sosyal yapıyı faaliyete geçirmek için konferans, seminer, sergi, konser, festival vb. etkinlikleri hazırlamak.
Mersin merkezinde kadın dayanışma merkezinin kurulmasını sağlamak.
İçel il merkezinde El Sanatları, Araştırma, Geliştirme, Üretim, Pazarlama, Tanıtım Merkezi’nin kurulmasını sağlamak.
Radyo ve televizyonda eğitici programlar yapmak.
VII- Sonuç: Projeye, yukarıda belirtilen bilimsel çalışma, üretim, pazarlama ve eğitim aşamalarının herbiri için gerekli maddi ve manevi destekler sağlanmış hedeflenen zaman ve çalışma planı doğrultusunda eksiksiz ve başarıyla yürütülmektedir.
a) Projenin Sağlayacağı Sonuçlar Neler Olabilir?
İçel ili el sanatlarını çok yönlü ve değişik boyutlarıyla saptama, tanıma ve eskiden yörede yapılan bugün unutulmuş ürünlerin yeniden canlandırlılması.
İçel ili el sanatlarının çağdaş tasarımlarla talebe uygun üretimlerinin yapılmasını sağlama (çağdaş, giysi, modern ve ev tekstiline uyarlanması).
Yörede üretilen ürünlerin değişik boyutlarıyla ve organizasyonlarla tanıtım ve pazarlamasının sağlanması sonucunda yöre halkı ve özellikle kadınların aile ve yöre ekonomsine katkılarını sağlamak.
Yöre halkının ihtiyaçlarına dönük kurslar açarak kültürel ve sosyal kalkınmaya katkıda bulunmak.
İçel el sanatlarını Araştırma-Geliştirme Merkezinin kurulmasına öncülük etmek, bu nedenle sosyal yardımlaşma ve paylaşma ortamı yaratmak.
Yöreye ait el dokumaları yeniden üretilip, çağdaş giyim kuşam ve ev tekstiline dönüştürerek yurt içi ve yurt dışında tanıtmak.
Yöreye ilişkin bir iğne oyaları kataloğu oluşturmak.
Yörenin el sanatlarını tanıtan Kaynak Başvuru kitabı hazırlamak.
El sanatları belgeseli oluşturmak.
El sanatları ile ilgili bilimsel toplantılar organize etmek.
Yörede tüm çalışmaların sonucunda ekonomik, sosyal ve kültürel yapının canlanıp daha da gelişmesine katkıda bulunmak.
C) PROJENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
I- GİRİŞ : Proje çerçevesinde planlanan iş takvimine göre Çamlıyayla, Tarsus, Mersin, Erdemli, Silifke, Mut, Gülnar, Bozyazı, Aydıncık, Anamur ilçeleri ve bu ilçelere ve merkeze bağlı 50 köyde alan araştırması yapılmıştır. Yapılan alan araştırması doğrultusunda tanıtım, üretim ve pazarlama çalışmaları başlatılmış ve yürütülmektedir.
II- ÇALIŞMA ORTAMLARI VE SÜRELER
Çamlıyayla ilçesi 8 yöre
Tarsus ilçesi 8 yöre
İçel Merkez 8 yöre
Erdemli ilçesi 5 yöre
Gülnar ilçesi 3 yöre
Silifke ilçesi 5 yöre
Bozyazı ilçesi 1 yöre
Mut ilçesi 5 yöre
Aydıncık ilçesi 2 yöre
Anamur ilçesi 5 yöre
Aralık 1996 ile Aralık 1997 tarihleri arasında yapılan çalışmanın değerlendirilmesi.
III- ÇALIŞMA GRUBU: İçel ili sınırları içinde bulunan 10 ilçe ve 50 köyde yapılan alan araştırmasında yöre halkıyla karşılıklı görüşülerek eğitim, sağlık, el sanatları vb. konularda mevcut durumları ve istekleri tespit edilmiştir. 2000 kişiye anket uygulanmıştır. Elsanatları ürünleri ile ilgili hazırlanan bilgi formlarındaki boyut, araç, gereç, teknik, konu, kompozisyon özellikleri her bir ürün için tek tek incelenmiştir. Araştırmada 1000 adet elsanatları ürünü incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda elsanatları çeşidi olarak;
Dokumacılık(mekikli dokuma, kirkitli dokuma, çarpana ve keçe); Örücülük (iğne oyası, boncuk oyası, bitkisel örücülük, dantel ve çorap örücülüğü); İşleme (kaneviçe, sarma, hesap işi) tespit edilmiştir. Dokumacılık olarak mekikli dokumalar çulfalık tezgahlarında savan, tor, bez vb. Yöresel isimler verilerek bezayağı tekniği ile dokunmuştur. Doku olarak çizgili ve kareli yapıdadır. Kirkitli dokumalardan geleneksel halı örneği ile karşılaşılmamıştır.
Çamlıyayla, Tarsus, Mersin, Erdemli, Silifke ilçeleri ve köylerinde yaygılarda zili, çuvallarda cicim tekniği kullanılmıştır. Silifke yöresinde özellikle çuvallarda (ala çuval) sumak tekniğine rastlanmıştır. Mut, Gülnar, Aydıncık ve Anamur yörelerinde kilim tekniği yaygılarda çoğunluktadır. Çuvallarda ise cicim ve sumak tekniği, az da olsa yaygılarda zili tekniğine de rastlanmıştır. Havlı, kirkitli dokumalardan tülü örneklerinden az sayıda da olsa yapıldığı tespit edilmiştir.
Türkmenlerin çadır kültürlerinden dolayı yaylalarda halen keçe kullanılmaktadır. Özellikle Mut bölgesinde ve Çamlıyayla ilçesi Belçınar köyündeki yörüklerde keçe yapımı sürdürülmekte ve kullanılmaktadır.
Çarpanadokumalar çuval kenarlarında ve yük taşımada kullanılmakta bütün yörelerde rastlanmıştır.
Örücülük tekniğiolarak Çamlıyayla'da en güzel örnekleri ile iğne oyaları üç boyutlu ve düz olarak yapılmaktadır. Tarsus ve Mersin'de de iğne oyası örnekleri vardır.
Bütün köylerde boncuk oyalarının iğne ve tığ teknikleri yapılmış örnekleri bol sayıda bulunmaktadır. Kullanım yeri sadece tülbent, yazma kenarları ve şifon ile sınırlıdır.
Dantel,özellikle Silifke, Erdemli yörelerinde perde olarak tespit edilmiştir. Fakat ince dantel ve dantel örtüler bütün bölgelerde mevcuttur.
Çorapörücülüğü en az yapılan örücülük tekniği olarak tespit edilmiştir. Nedeni iklimin sıcak olmasından kaynaklanmaktadır.
Bitkisel örücülüktekniği Tarsus ilçesinin Akgedik köyünde tespit edilmiştir. Köy halkının geçim kaynağı dut dalları ve kamışlardan yapılan, özellikle seralardaki sebzelerin toplanmasında kullanılan çeşitli boylarda sepetlerdir. Bitkisel örücülük konusu günümüzde çok güncel bir konu olmakla beraber Akgedik köyündeki ortam çok ilkel ve yapılan ürünler de çok ucuza satılmaktadır. Köy halkının eğitim ve ekonomik düzeyleri çok düşüktür. Burada yapılacak basit tesislerde dünyada güncel olan bitkisel örtücülük konusu geliştirilerek yöre ekonomisine, turizmine ve kültürel yapısına yarar sağlanabilir.
İşleme tekniğiolarak yöresel dokumalar üzerinde sarma, kanaviçe ve hesap işi teknikleri ile peşkir, uçkur kenarları işlenmiştir. Ayrıca patiska üzerine kaneviçe tekniği ile çeşitli örtülerde işlenmiştir.
Bu elsanatlarının dışında Tarsus yöresinde ağaç işlerine, semercilik vb. elsanatlarına rastlanmıştır.
Bütün bu tespitlerde rastlanan her örnek bilgi formu olarak düzenlenmiş ve fotograflanmıştır. Ayrıca ürünlerin yapıldığı araç ve gereçler de incelenerek fotograflanmıştır. Ürünlerin bitmiş hallerinden başka yapım aşamaları da fotograflanmıştır.
Yörede yapılan projenin bütün çalışmalarının kamera ile çekimi yapılarak 24 kaset şeklinde bir belgesel de hazırlanmıştır. Ayrıca fotoğraflardan önemli olanların slaytları da hazırlanmıştır.
Alan araştırması yapılırken her yörede hangi tür elsanatının geliştirileceği de tespit edilerek pilot yöreler saptanmıştır.
Çamlıyayla ve Tarsus'ta yapılan alan araştırması sonucunda değerlendirmeler yapılarak Şubat ayında Çamlıyayla ilçesinde Prof. Dr. Agah Çubukçu tarafından "Din ve Hoşgörü", Prof. Dr. Taciser Onuk tarafından "Anadolu Kadını ve El Sanatları" konularının yer aldığı konferans düzenlenmiş ve konser verilmiştir. Batik kursu açılmıştır. Alan araştırmalarına ait 24 adet fotoğrafın, yöre iğne oyasından yapılan gelinbaşı ve el buketinin yöre desenlerinden yapılmış kilim tasarımının, mekikli dokumaların kullanımına yönelik giysi ve ev tekstili tasarımlarının yer aldığı sergi hazırlanmış, aynı sergi Mersin'de de tekrarlanmıştır.
Alan araştırması kapsamı içinde elsanatları ürünlerinin tespiti ve belgelenmesinden başka geliştirilmesi, üretilmesi ve tanıtılması için de çalışmalar yapılmıştır
IV- Üretim, tanıtım, pazarlama çalışması için yapılan çalışmalar: Çamlıyayla ilçesi iğne ve boncuk oyası örneklerinden bir katolog hazırlanmıştır.
Çamlıyayla ilçesinde iğne oyası ürünlerine çağdaş boyutlar kazandırılması için Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Elsanatları Eğitimi Bölümü’nde gelinbaşı ve buketi, abajur, toka vb. tasrımlar yapılmış ve uygulanmıştır.
Mekikli dokumacılık konusunda yörede dokunan kumaş örneklerinden bir katalog hazırlanmıştır. Katalogdaki örneklem modacı ve tekstilcilere tanıtılmış ve üretimi için çalışmalar başlatılmıştır.
Kahramanmaraş, Gaziantep, Adana iplik fabrikalarında yapılan araştırmalar sonucunda % 100 pamuktan yapılmış 3, 8, 12 numaralı atkı ve çözgü iplikleri satın alınmıştır. Bu iplikler tespit edilen örnekler doğrultusunda bir miktarı renklendirilmiştir. Haziran 1997 gezi planı çerçevesine iplik dağıtımı da eklenerek araştırma grubu tarafından tespit edilen köylerde kadınlarla görüşülerek dağıtılmıştır. Başlatılan üretim çalışmalarının pazarlanması için tanıtımı gerekmektedir.
Yapılan araştırmalar sonucunda Modacı Cemil İpekçi'nin kumaşlardan bir kolleksiyon hazırlayarak defile ile sunması ve G.Ü. Mesleki Eğitim Fakültesi Elsanatları Eğitimi Bölümü El Dokumaları ve El Örgüleri Ana Sanat Dalı Örgü Atölyesinde Yrd.Doç.Dr. Feriha AKPINARLI ve Yrd.Doç.Dr. Serpil ORTAÇ rehperliğinde nazarlık, yelek ve yatak örtüsü tasarımları yapılmış ve uygulanmıştır.
Mekikli dokumacılıkla ilgili yörede yapılan dokumalarda en olarak 40-60 cm arasında değişmektedir. Ev dekorasyonu ve giyim konusunda kumaşın eninin dar olması istenmeyen bir özelliktir. Bu nedenle yöresel kumaşlarda Türkiye'de ilk kez 90 cm eninde kumaş üretim çalışmalarına başlanmıştır. 90 cm eninde kumaş üretimi için tezgahlardaki tarak, gücüler ve çatı aksanlarında değişiklik yapılmış, aynı zamanda ip gücü ve kamış tarak yerine metal gücü ve tarak kullanımlarına başlanmıştır. Tezgahtan çıkan kumaşların rahat, kolay ürün haline getirilebilmesi için sadece yıkama ve ütüleme işlemlerinden geçirilmektedir.
Yörede kirkitli dokumalarla ilgili çalışmalara gelince: Geleneksel yapıdaki kilimlerimizin turistik özelliklere uygun ve orjinal yapısının bozulmadan üretilmesi kararı alınarak seccade boyutlarında 1x150 veya 120x190 vb. atkı ve çözgü ipliklerin de doğal boyalarla boyanmış yün ipliği kullanılarak üretilmesi planlanmıştır.
Doğal boyalar için doğal boya atölyesi kurularak iplikler boyanmış ve örnek kilimler dokunmaya başlanmıştır.
Doğal boya atölyesi, kirkitli dokuma ve mekikli dokuma atölyeleri elsanatları merkezi bünyesinde mevcut olacaktır. Yörede dokunacak kumaş veya kilimlerin iplikleri merkezden kadınlarımıza dağıtılmaktadır. İsteyen kadınlar da merkezdeki atölyelerde çalışmalarını sürdürmektedir.
Alan araştırması sonucunda elde edilen dökümanlar "İçel Elsanatları" isimli kitapta ulusal ve uluslararsı tanıtım için hazırlanmaktadır.
V- SONUÇ: Alan araştırması sonucunda planlanan üretim faaliyetleri yapılmış el tezgahlarında dokunan 40 cm, 60 cm dokumalar 90 cm'ye çıkarılmış 1 Kasım 1997'de Cemil İpekçi tarafından hazırlanan kolleksiyon İstanbul Harbiye Askeri Müzesi Salonunda defile olarak sunulmuştur.
Kitap ile ilgili çalışma Ocak ayı içinde baskıya hazır duruma gelmiştir.
Hazırlanan desenler doğrultusunda kilim dokumaları doğal boya çalışmaları ile birlikte sorumlu kişiler tarafından sürdürül-mektedir.
Mesleki Eğitim Fakültesi Örgü Atölyesinde İçel el dokuması ve örgü teknikleri kullanılarak yapılan ürünler 28 Kasım 1997’de Pakistan Elçiliği aracılığı ile Pakistan’ın 50. Kuruluş Yıldönümü Kutlamaları çerçevesinde Elçilik salonunda defile ile tanıtılmıştır.
Cemil İpekçi tafından yapılan defilenin basındaki beğenilen yankılarından dolayı Ankara, İzmir ve Mersin’de yapılması için çok sayıda istek alınmaktadır. 3 Ocak 1998 tarihinde Mersin’de el dokuması kumaşlardan yapılan defile ilgiyle izlenmiştir.
Daha önce çeşitli kanallarda tanıtımı yapılan proje hakkında alan araştırması doğrultusunda hazırlanan belgeselden bir bölümle bütün Türkiye’de tanıtımı tekrar yapılacaktır.
a-Kumaş Üretimi:
10.000 m. kmaş üretilmiştir. 80 tezgah kullanılmış olup dokuyucular Mut’ta 2, Mersin’de ise 11 köyde bulunmaktadır.
Her dokuyucu günde 3 ila 7 metre dokuyabilmektedir.
Dokumanın metresine 300.000 tl ödenmektedir.
Dokuyuculara 2,5 milyar tl ödeme yapılmıştır.
Yeni pazar arayışları sürmektedir. Bu amaçla Akdeniz ihraçatçı birlikleri, İstanbul tekstil ihraçatçı birlikleri ve diğer ihracatçı firmalarla sürekli temas edilmektedir.
Tezğah sayısı 500’e çıkacaktır.
Ev tekstiline yönelik tasarım ve dikim işleri de yörede gerçekleştirilecektir.
Kilime esas bir doğal boya atölyesi kurulmuştur.
Toroslarda yetişen bazı bitkilerden bütün renkler elde edilmiş renklerin testi Sümer Halı Isparta tesislerinde yapılmış, sonuç mükemmel çıkmıştır.
1 ton yün boyanmaktadır
Bitkilerin toplanmasına, yıkanması veya kurutulup öğütülmesine;
Yünün köylülerden satınalınmasına,
Eğrilmesine,
Kelefe yapılmasına,
Yumak yapılmasına ücret ödenmektedir
Yapılan ödeme miktarı 2.5 milyardır.
Aylık 3000 m2 kilim üretimi hedeflen-mektedir.
Henüz 60 kilim üretilmiş olup metrekare fiatı 10 ila 17 milyon Tl. arasındadır.
Kilimlerin yurt içi ve yurt dışı satışı için girişimler başlamış olup çok cazip teklifler alınmıştır.
Projenin Sahibi: Şenol Engin (içel Valisi)
